Spelfouten in reclame-uitingen zijn alledaags. Vergeten letters, te veel woorden, omgedraaide letters. Je komt ze overal tegen, zoals in flyers, folders, website, advertenties, vacatures, marktplaatsen, billboards en ga zo maar door.
Laat altijd een ander je reclametekst nakijken; zelf kijk je vaak over je eigen fouten heen. De ene fout heeft grotere gevolgen dan de andere. Fouten door professionals leveren vaak meer ergernis op dan fouten door amateurs. Sommige fouten zijn zelfs schadelijk voor de bedrijfsvoering, want klanten haken af door de onprofessionaliteit. En andere fouten zijn juist weer hilarisch of bewust. Juist om aandacht te krijgen. Wat zijn de meest voorkomende taal-, spel- en typefouten in reclame en advertenties? Wij zetten ze op een rijtje!
De Nederlandse werkwoordspelling kent veel regels, maar ook veel uitzonderingen. Door de uitzonderingen ook gevoelig voor fouten. Maar van een communicatieprofessional mag je wel foutloze teksten verwachten. Toch?
Zo had MediaMarkt in het verleden de slogan: "We willen dat de klant nooit teveel betaald". Wel bijzonder dat zo'n groot bedrijf een slogan de wereld instuurt met meerdere fouten, want ten eerste is het 'te veel' en ten tweede 'betaalt'. Tegenwoordig is de slogan: "Ik ben toch niet gek?!". Zonder fouten, maar deze slogan is toch een stuk minder gevoelig voor fouten dan de oude. Een ander groot bedrijf deed het later nog eens dunnetjes over met bijna dezelfde fout! Weet jij nog welke dat was?
De basisregel is niet heel moeilijk. Als er een vergroting of een verkleining wordt aangeduid dient het 'dan' te worden gebruikt. Bij een vergelijking dient 'als' te worden gebruikt. Deze basisregel had bij het bovenstaande voorbeeld gemakkelijk toegepast kunnen worden. Het moet namelijk zijn: 'Goedkoper dan op de vrijmarkt!'. Het is immers een verkleining, want een lagere prijs is in dit geval de verkleining. Wat zou de MediaMarkt hier precies bedoelen? Wie het weet, mag het zeggen.
Uit een onderzoek van taalinstituut 'Taal in bedrijf' is gebleken dat een groot deel van de Nederlanders zich ergert aan spelfouten. Er zijn natuurlijk veel verschillende vormen en de ene wekt meer irritatie op dan de andere. Het is voor sommige marketeers bewust een reden om een reclamemisser te maken. De achterliggende gedachte 'het maakt niet uit wat ze over je vertellen als ze maar over je praten' of 'negatieve publiciteit is ook publiciteit'.
Unicef maakte in de maand juni een bewuste spelfout. Zij feliciteerde leerlingen na het horen van de uitslag van de eindexamens met de woorden: 'hoera geslaagt!' Dat moet natuurlijk geslaagd zijn. Er werd veel over gesproken. En dat was nou precies het doel: aandacht voor kinderen die niet naar school gaan. De volgende dag stond op dezelfde plaats, in dezelfde krant, de bovenstaande advertentie.
Nederlands is een aparte taal, want wij hebben woorden die uit meerdere woorden bestaan. Huh? Ja, dit worden samengestelde woorden genoemd. Deze woorden moet je in het Nederlands aan elkaar vast schrijven. Als je onterecht een spatie invoegt, krijgt het woord soms een heel andere betekenis.
Neem de advertentie van de wijnglazen. Dit zijn dus helemaal geen 'rode wijnglazen'! De wijnglazen zijn gemaakt van mooi helder glas. Het zijn dus 'mooie wijnglazen' of 'heldere wijnglazen', maar zeker geen 'rode wijnglazen'. Er is helemaal niks roods aan. Ja, de wijn. Het zijn dus wel 'rodewijnglazen'. Maar Office Word zegt dat dat goed is? Klopt, maar het is wel degelijk fout.
In de foto hierboven kon het natuurlijk niet anders, omdat er geen ruimte was. Maar door het plaatsen van een spatie kan dit op een heel andere manier worden opgevat. Eerst lekker bekken en dan een portie gekibbel er achteraan.
Neem de Rabobank, dat adverterende was met de tekst: 'het gratis openen van een Rabobank rekening'. Dat moet zijn Rabobankrekening. Voor veel mensen geen hinderlijke fout, maar voor de Taalnazi's onder ons kan dit storend zijn.
Het aantal webwinkels stijgt explosief en ook het aanbod aan producten neemt aanzienlijk toe. Meer producten en meer pagina's betekent automatisch meer controlewerk. Bij sommige webwinkels is er niet voldoende tijd om alles te controleren. Een tekort aan werknemers of andere prioriteiten. Het product wordt snel online gezet, maar een laatste check schiet er vaak bij in. Neem deze online productpagina van Beversport. Als je de advertentie heel letterlijk neemt dan zijn wandelschoenen alleen geschikt voor vrouwen met een Gore-Tex membraan. Het had misschien beter geweest om 'voor vrouwen' weg te laten. De webshop heeft namelijk ook een filterfunctie zodat de bezoeker alleen vrouwenschoenen te zien krijgt.
Bewust of onbewust? Door deze zinsopbouw kan de advertentie in ieder geval op meerdere manieren worden opgevat. Oplichting was nog nooit zo goedkoop! Maar eigenlijk is het woordje 'opgelicht' correct. Oplichten betekent volgens Van Dale namelijk ook 'helderder worden' en dat is hier dus in de juiste betekenis gebruikt. Wat wel echt fout is, is 'super mooi', wat 'supermooi' moet zijn. Weer een spatie die er niet hoort..
Prijsfouten komen in offline en online media voor en ontstaan vaak door typefouten. Je ziet een aanbieding in een folder of op internet en het kan bijna niet zo zijn dat die prijs echt klopt. Omdat hij veel te laag is. Zo zette Philips een komma verkeerd en gaf daardoor €75,- korting weg in plaats van €7,50,-. Het feit dat dat geen realistische korting is, zorgt er in principe voor dat er geen leveringsverplichting is vanaf de aanbieders kant. De fout kan een hoop financiële en administratieve rompslomp meebrengen. Niet iets dat je moet willen of op zit te wachten.
In het bovenstaande geval betreft het niet echt een foute prijs. Alhoewel, het heeft wel degelijk te maken met prijsweergave. Jumbo zegt alleen altijd de goedkoopste te zijn, bij u in de buurt. Ze vergelijken graag de prijs met die van een concurrent. Wat blijkt? De concurrent is goedkoper. Het doel van de uiting kwam nou niet bepaald tot haar recht. Is de prijs die Jumbo toont verkeerd?
In het verlengstuk van de vorige fout: het door elkaar halen van cijfers, waardoor het als het ware een foutieve prijsweergave ontstaat. Rond de kerstperiode stond in diverse dagbladen de bovenstaande advertentie. Zou het werkelijk een enorme misser zijn of juist een weldoordachte marketingtruc om de aandacht te trekken? Het is een bekende slogan en eigenlijk weet iedereen dat de cijfers omgedraaid moeten zijn. De adverteerder was nog wel zo slim om onderaan de advertentie "schrijf en typefouten voorbehouden" te vermelden.
Typfouten (typefouten mag ook) zijn fouten die gemaakt worden door verkeerd typen. De schrijver weet wel hoe het woord geschreven wordt, maar maakt een foutje door de snelheid van de handeling. In Office Word worden deze fouten door de spellingscontrole gezien, maar niet iedereen schrijft teksten in Word. Een designer zal dus extra voorzichtig moeten zijn met het overnemen van aangeleverde teksten. Of natuurlijk de schrijver met het aanleveren van de teksten.
Gezien in de plaatselijk supermarkt! Iemand nog opdrachten voor Simon de 'kusjesman'? Heeft nog ruimte in zijn agenda voor nieuwe opdrachten. Na het kussen is er eventueel ook nog tijd voor schilderwerkzaamheden. Over de prijs kan onderhandeld worden.
Oeps, een schrijffout! Wat slordig! Of toch gewoon onkunde? Wie zal het zeggen. Wat wel zeker is, is dat deze reclame-uiting opeens een hele andere betekenis heeft. Met deze gifset is het waarschijnlijk het laatste cadeautje dat de 'gelukkige' ontvangt.
Het is misschien niet helemaal goed leesbaar, maar er staat: Bison schimmelvretter, vochtvretter en de Bisom navulling vochtvretter. Een actie van Blokker in Rotterdam. Hier gaat écht van alles fout. Probeer de teksten maar eens uit te spreken, dan kom je er snel genoeg achter. Het zijn natuurlijk schimmel- en vochtvreters. Zelfs de naam van het merk Bison is één keer verkeerd geschreven..
Voor de lezers zijn de fouten grappig en op deze manier genereer je wel aandacht. Maar is dit wel het soort aandacht dat je wilt krijgen als bedrijf? Geeft het wel een goed beeld van je onderneming? Mensen kunnen door dit soort spelfouten besluiten om je niet meer zo serieus te nemen. Dit kan ten koste gaan van je imago en/of resultaten en dat is het laatste dat je wilt. Het is een kleine moeite om teksten na te lezen of te laten controleren.